Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi ve Dilek Sabancı Sanat Galerisi’nin içinde bulunduğu yapı, II. Abdülhamid (salt.1876-1909) döneminde, Diyarbakır Valisi Hacı Hasan Paşa tarafından 1889 yılında Süvari Kışlası olarak yaptırılmış ve uzun yıllar bu şekilde kullanılmıştır. Yapının mimarı, Sarkis Elyas Lole’dir.

İki katlı yapının, güney kapısından girilen alt katın, kışlanın ahır kısmı olduğu anlaşılmaktadır. Kışla, daha sonra Jandarma Komutanlığı Askerlik Şubesi, Jandarma Karakolu ve 1991-2003 yılları arasında ise vergi dairesi olarak kullanılmıştır.

Sivil toplum kuruluşlarının öncülüğünde yapılan girişimlerle, tarihi yapının önemi vurgulanmış ve onarılmasının gerekliliği belirtilmiştir. Bu doğrultuda Mardin doğumlu, dönemin İstanbul Valisi olan Muammer Güler aracılığıyla Sakıp Sabancı ile görüşülmüş ve binanın onarımı için yardım talep edilmiştir. 2004 yılında Sakıp Sabancı’nın vefatının ardından, Sabancı Vakfı ve Sakıp Sabancı Ailesi bu projeyi Sakıp Sabancı’nın vasiyeti olarak görmüş ve 28 Mart 2006 tarihinde dönemin Mardin Valisi Mehmet Kılıçlar ve Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı arasında “Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi ve Dilek Sabancı Sanat Galerisi Protokolü” imzalanmıştır. Aynı sene, Güler Sabancı ve Dilek Sabancı’nın da hazır bulunduğu bir törenle müze binasının restorasyon çalışmaları resmen başlamıştır.

İnşaat ve restorasyon işlemlerinin Sabancı Vakfı tarafından üstlenildiği bu uzun süreçte, başta Temel Koçaklar, Mehmet Kılıçlar ve Hasan Duruer olmak üzere Mardin Valiliği’nde görev almış olan tüm Valiler projenin yakın takipçileri olmuş, Müze ile ilgili çalışmaların sonuca ulaşmasında etkin olarak rol almışlardır.

Müze’nin ziyarete açılmasına dek tüm hazırlık aşamalarında; Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi uzmanları, Mardin Valiliği, Mardin Belediyesi, MAREV (Mardinliler Eğitim ve Dayanışma Vakfı) ve Mardinliler büyük bir özveriyle çalışmışlardır.

Bugün baktığımızda, farklı medeniyetlerin mirasını üstlenmiş, engin hoşgörü ve herkesi kucaklayan yaklaşım tarzı içinde asırlardır varlığını sürdüren Mardin’in, daha iyi yarınları için tetikleyici ve önemli bir adım olan ve Sabancı Vakfı’na bağlı, “özel müze” statüsünde olan Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi, koleksiyonu, eğitim programları, konferans ve seminerleriyle çok yönlü bir Müzecilik ortamı sunarken Mardin’in kentsel oluşumunu ve yaşam kültürünü sergilemek ve tanıtmayı amaçlamakta; Dilek Sabancı Sanat Galerisi ise geçici sergilerle, Mardin’de modern ve çağdaş bir sanat platformu oluşturmayı hedeflemektedir.

Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi ve Dilek Sabancı Sanat Galerisi sanat gündemine yön veren tanınmış sanatçılara ev sahipliği yapmaya ve düzenlediği etkinlik ve eğitimlerle yaşayan bir mekân olarak faaliyet göstermeye devam etmektedir.